نویسنده: استیو فاوت (کمک مربی سابق تیم ملی تپانچه نوجوانان ایالات متحده امریکا)

مترجم: مهدی نیسی پور (کارشناس ارشد آموزش و مربی تیراندازی)

وقتی که با نوجوانان و ورزشکاران تیم‌های پایه که معمولاً کم سن و سال هستند کار می‌کنید با چالش‌های متنوع و البته جالبی روبرو خواهید شد. در این مقاله علاقه دارم تا دو اشتباه رایج تیراندازان نوجوان را که به تجربه مشاهده و بررسی کرده‌ام برایتان شرح دهم.

تنظیم نقطه صفر نشانه‌روی (NPA)

معمولاً اینطور است که تیراندازی که به سطح قابل قبولی از مهارت دست پیدا می‌کند می‌تواند به طور طبیعی نقطه صفر نشانه‌روی خودش را پیدا کند. اما متأسفانه ما شاهد هستیم که حتی خیلی از تیراندازان با سابقه هم این کار را به درستی انجام نمی‌دهند. یک تیرانداز باید در وضعیتی استقرار پیدا کند که بدنش به طور طبیعی میل دارد در آن حالت باقی بماند. اگر بدن خود را به طور صحیح در نقطه صفر نشانه‌روی مستقر نکنیم به تدریج و در طول مسابقه، مرکز تجمع شلیک‌های ما در جهت جابجایی بدنمان جابجا خواهد شد.

یکی از ابزارهای مناسب برای تشخیص انحراف از نقطه‌ی صفر، دوربین فیلمبرداری است. خیلی از تیراندازان نوجوان مدعی این هستند که بدنشان در طول مسابقه تغییر وضعیت نمی‌دهد و ثابت باقی می‌ماند. اما با مشاهده فیلم ضبط شده ویدیویی تمرین آن‌ها خلاف این موضوع را شاهد هستیم. برای این کار دوربین را طوری در پشت خط آتش نصب کنید که شماره پشت لباس تیرانداز دیده نشود و اگر او کمی حول محور عمود بر زمین بچرخد، بلافاصله شماره دیده شود. با مشاهده فیلم ضبط شده خواهید دید که در میانه زمان مسابقه یا تمرین، شماره روی لباس تیرانداز به راحتی قابل مشاهده خواهد بود و این یعنی اینکه نقطه صفر به درستی تعیین نشده است.

یک تمرین مناسب برای تیراندازانی که نمی‌توانند نقطه صفر صحیح خود را بیابند وجود دارد. تیرانداز باید در وضعیت استقرار همیشگی خودش قرار گرفته و سلاح را به سمت هدف نشان بگیرد. سپس چشمانش را ببند و چند مرتبه سلاح را مانند تمرین خشک پایین و بالا ببرد. بعد از آن باید چشمان خود را گشوده و بررسی کند که آیا سلاح به چپ و راست منحرف شده است یا خیر؟ اگر پاسخ مثبت بود احتمالاً به این علت است که وضعیت استقرار اولیه برای دستیابی به نقطه صفر نشانه‌روی مناسب نبوده است.

گرفتن قبضه و محل قرارگیری انگشت روی ماشه

مشکل دیگری که معمولاً در تمرینات نوجوانان دیده می‌شود گرفتن نادرست قبضه و جای نامناسب انگشت روی ماشه است. همه‌ی ما نکات مربوط به روش درست گرفتن و فیت کردن قبضه را می‌دانیم. اما واقعیت این است که نوجوانان در سن رشد قرار دارند و این رشد در دستان آن‌ها هم اتفاق می‌افتد! من تیراندازی را به خاطر دارم که در پایان فصل یکی از بهترین‌های تیم بود. اما بعد از سپری شدن فصل استراحت در طول تابستان و با شروع فصل جدید حتی برای نگهداشتن تجمع شلیک‌هایش در خال سیاه هم مشکل داشت. تجمع شلیک‌های او به قدری پراکنده بود که امکان تحلیل آن وجود نداشت. وقتی بررسی کردم متوجه شدم که او در طول تابستان حدود 2 اینچ افزایش قد داشته است. سریعاً نگاهی به قبضه‌ی سلاحش و محل قرارگیری انگشت اشاره او روی ماشه انداختم و مشکل حل شد! البته همه‌ی اشکالات اینقدرها هم دراماتیک و محسوس نیستند، اما ایده بدی نیست اگر مربیان تیراندازی در باشگاه‌ها، هر دو ماه یکبار نحوه‌ی گرفتن قبضه سلاح توسط تیرانداز را بررسی کنند.

بیایید ابتدا به بررسی نحوه گرفتن قبضه بپردازیم. خیلی از تیراندازان نوجوان، قبضه را بسیار محکم و سفت می‌گیرند که باعث بروز مشکلاتی می‌شود که عبارتند از:

  • از دست رفتن سطح اتصال مناسب بین کف دست و قبضه
  • سخت و دشوار شدن جریان خون و بروز سریع خستگی
  • جابجایی شدید عناصر دید در اثر کوچکترین تغییرات فشار دست

برای رفع این مشکلات می‌توانید راهکار جالبی را استفاده کنید. قسمت رست قبضه را که معمولاً در انواع مدل‌های تپانچه قابل تنظیم است تا حد امکان تنگ ببندید و در همان حال از تیرانداز بخواهید با تپانچه چند شلیک خشک روی دیوار سفید انجام دهد. سپس به سمت هدف نشانه‌روی کرده و سعی کند عناصر دید را در فضای هدف نگهدارد. حالا از طریق بخش‌های مختلف کف دست، فشارهای کوچکی به قبضه وارد کرده و اثرات آن‌ها را روی جابجایی عناصر دید و به خصوص مگسک سلاح مشاهده کرده و به ذهن بسپارد. حالا رست را بازتر کرده و دوباره همان کار را تکرار کنید. این تمرین را چندین بار با بستن رست در حالت‌های مختلف امتحان کنید تا بتوانید بهترین حالتی را که تیرانداز در آن کمترین جابجایی مگسک را مشاهده کرده است پیدا کنید. پس از تنظیم اندازه قبضه باید به محل قرارگیری انگشت اشاره تیرانداز بر روی ماشه توجه کنید. اگر طول انگشت بلندتر شده باشد دور ماشه حلقه زده و یک نیروی جانبی را به تیغه‌ی ماشه وارد می‌کند. در بسیاری از سلاح‌ها می‌توان به راحتی تیغه ماشه را جابجا کرده و آن را از قبضه دور کرد. نکته مهم این است که در لحظه عمل کردن ماشه، جهت نیروی وارد از انگشت به ماشه باید کاملاً به موازات لوله‌ی سلاح و رو به عقب باشد. حالا از تیرانداز بخواهید که پس از این تنظیمات چند شلیک خشک روی دیوار سفید انجام دهد تا بتوانید به خوبی از درست بودن محل قرارگیری انگشت بر روی ماشه اطمینان حاصل کنید.

اگر ماشه سلاح را طوری تنظیم کرده باشید که طول رهایی پس از شلیک بسیار کوتاه باشد و تیغه ماشه بعد از عمل کردن ماشه جابجایی محسوسی نداشته باشد، می‌شود یک آزمون دیگر هم برای بررسی درستی تنظیمات انجام داد. کافی است بلافاصله پس از هر شلیک به سمت هدف، حالت نگهداری سلاح را حفظ کرده و در همان حالت کمی نیروی وارد بر ماشه را افزایش دهید و ببینید که آیا جهت عناصر دید به شکل محسوس جابجا می‌شود یا خیر؟ با این کار می‌توان بعضی از خطاهای مربوط به اعمال نیروی نامناسب را که در حالت شلیک با فشار استاندارد قابل مشاهده نیست تشخیص دهید.


ارائه‌ای از آموزش و تمرین تیراندازی